Community Self Management, Empowerment and Development
Socyolohiya
Nasusulat na Lektyur
Hindi pagkakapantay-pantay
English version of this document
.
.
////////
.
PAGHIHIWALAY. NG. LIPUNAN. SA. MUNDO
sinulat ni Phil Bartle
Isinalin ni Maria Kristine Calpe
.
Ang pinaka maiksing daan ay hindi laging diretso
.
Mayroong apat na teyorya ukol sa paghihiwalay ng lipunan sa mundo.
.
Ang ideya ng paghihiwalay ng lipunan sa mundo ay ang hindi pagkakapantay-pantay o paghihiwalay sa pagitan ng mga buong bansa.
.
Maraming klase ng bansa mula sa mga mayayaman at mahihirap na bansa, subalit ang ibig sabihin ng paghihiwalay ng lipunan ng mga bansa ay higit pa sa kinikita ng bawat mamamayan sa isang bansa.
.
Ang relasyon sa pagitan ng mga bansa ay may relasyon sa kanilang posisyon sa pagkakahiwalay ng mga bansa.
.
Ang mga relasyon na iyong ay kadalasang ayon sa ekonomiya, subalit ang pulitika ay mayroon ding elemento sa lahat ng anim na dimensyon.
.
Mayroong apat na teyoriya at eksplanasyon para sa pagkakahiwalay ng mga bansa: (1) imperyalismo, (2) sistema ng mundo), (3) kahirapan ng kultura, at (4) dependency theories
.
Habang ang imperyalismo ay nagsimula na noon pa lamang sa panahon ng mga emperyo sa Tsina, Mesopotamia, Ehipto, at Roma, dahil na rin sa pandaigdigang interaksyon at kolonisasyon ng mga bansa sa Europa sa mga bansa sa mundo kaya tumibay ang teyoryang ito.
.
Ang pananamantala ng mga colonies ang nagpasimula sa patuloy na pananamantala sa mga likas na yaman na nagmula sa mga bansa ng kolonisasyon.
.
Ang Canada ay maituturing na colony subalit sumali din ito sa pananamantala ng colonies ng British Empire.
.
Nagmungkahi si Wallerstein ng isang sistema kung saan malalaman ang mga mayayamang bansa at tatawing core nations, at ang mga bansa na mas mababa ang antas bilang semi periphery at periphery states na umaasa sa core nations sa mga transaksyon tulad ng palitan, pagbibigay ng mga materyales para maging produkto at maibenta ulit sa mga tao bilang tapos o huling produkto.
.
Ang mga panlabas na bansa, gaya ng Asia at Africa, ay hindi isinali sa palitan ng produkto.
.
Ang dependence theory ay tungkol sa mga katangian ng mahihirap na bansa at ang pagiging dominante ng mga mas mayayaman na bansa.
.
Ang mga ekonomiya na nakakapag-tanim at nangangalakal ng iisang uri ng halaman ay masasabing mahirap na bansa.
.
Ang Canada ay maituturing na nasa parehong antas, pero dahil mayaman sila, nakikinabang din sila sa sistema ng mayayaman na bansa sa halip na maging taga-bigay ng mga materyales tulad ng mahihirap na bansa.
.
Ayon naman kay Gabraith, ang mga bansa na nasa ilalim na ng hatian ng mga bansa ay manatili sa ganoong estado dahil mayroon silang kaugalian, kultura, tradisyon, at paraan ng pamumuhay na pumipigil sa kanila na kumawala sa pagiging mahirap, at nagpapanatili sa kanila sa huling pwesto ng mga bansa.
.
May pagkakahawig ito sa teyoryang "sisihin ang biktima".
.
Ang isang laro na tinatawag na Power of Suns, ay isang magandang paraan para matutunan ang paksang hindi pagkakapantay-pantay.
––»«––
.
Hindi pagkakapantay-pantay